สวัสดีครับ “อยากรู้เรื่องจีน นึกถึงสุขภาพใจ” ผม บก. ขวัญกลับมาอีกแล้ว

วันนี้ ผมขอกล่าวถึงเรื่องของพระโพธิสัตว์พระองค์หนึ่ง เชื่อว่าหลายคนน่าจะรู้จักและเคารพนับถือพระองค์ท่านอยู่ พระโพธิสัตว์องค์นี้เป็น 1 ใน 4 มหาโพธิสัตว์แห่งศาสนาพุทธด้วย เป็นพระโพธิสัตว์ที่เด่นในด้านความเมตตากรุณายิ่ง จนถึงกับที่ชาวตะวันตกเรียกพระองค์ว่า Goddess of Mercy เลยทีเดียว ใช่แล้วครับ พระโพธิสัตว์ที่ผมจะกล่าวถึงในวันนี้ก็คือ พระโพธิสัตว์กวนอิม นั่นเอง ซึ่งผมมักขัดใจอยู่บ่อย ๆ ที่หลายคนเรียกท่านว่า “เจ้าแม่กวนอิม” ทำไมผมถึงขัดใจนะหรือ ติดตามกันได้เลยครับ นอกจากนี้ ยังมีเรื่องของพระนามที่หายไปที่น่าสนใจ และเป็นหัวข้อของเราวันนี้ด้วย ก็ขอเล่าเป็นการทำความรู้จักพระองค์เสียในที่นี้เลยครับ    
พระโพธิสัตว์กวนอิม หรือเรียกเป็นภาษาบาลี-สันสกฤตว่า พระอวโลกิเตศวรโพธิสัตว์ เขียนทับศัพท์เป็นภาษาละตินว่า Avalokiteśvara 
เรียกเป็นภาษาจีนว่า กวนอินผูซ่า 觀音菩薩  
พระนามของพระองค์มาจากคำว่า อวโลกิเต + อิศวร
อว แปลว่า ลง, ลงต่ำ
โลกิเต แปลว่า โลก + การเข้าสนธิ อิ,เ
อิศวร แปลว่า ผู้เป็นใหญ่ 
รวมความโดยนัยได้ว่า พระผู้เป็นใหญ่ที่มองจากเบื้องบนลงสู่เบื้องล่าง หรือรวมความให้สั้นเข้าเป็น พระผู้ทัศนาดูโลก
แต่เดิมชาวจีนเรียกพระองค์ท่านด้วยพระนามเต็มคือ กวนซื่ออินผูซ่า 觀世音菩薩 แปลความพระนามตามภาษาจีนหมายถึง โพธิสัตว์ผู้มองดูและได้ยินเสียงของโลก

觀 กวน แปลว่า มอง, มองดู

音 อิน แปลว่า เสียง

菩薩 ผูซ่า เป็นคำทับศัพท์เสียง แปลว่า โพธิสัตว์

ต่อมาในสมัยราชวงศ์ถัง (ค.ศ. 618-907) อักษร ซื่อ 世 ที่แปลว่า โลก เกิดพ้องเสียงกับชื่อของกษัตริย์หลี่ซื่อหมิน 李世民 ตามกฎแล้วห้ามให้มีชื่อคน สิ่งของ หรืออะไรก็ตามแต่ พ้องเสียงหรือใช้อักษรเดียวกับกษัตริย์ จึงต้องตัดตัว ซื่อ (世) ออกเสีย เหตุนี้ จึงเหลือเพียงพระนาม กวนอินผูซ่า ที่ปรากฏมาถึงปัจจุบัน นี่แหละมนุษย์ แลดูจะใหญ่ยิ่งยิ่งว่าสิ่งศักดิ์สิทธิ์ !
หากลองสังเกตดูที่เครื่องประดับพระเศียรของพระองค์ มักมีรูปพระพุทธเจ้าองค์หนึ่งอยู่ พระพุทธเจ้าพระองค์นั้นก็คือ พระอามิตาภพุทธเจ้า 阿彌陀佛 พระพุทธเจ้าผู้มีดอกบัวเป็นสัญลักษณ์ หนึ่งในธยานิพุทธะ 5 พระองค์ของมหายาน (ธยานิพุทธะ คือ พระพุทธเจ้าประเภทที่ไม่ต้องอุบัติมาเกิดเป็นมนุษย์เพื่อแสวงหาทางหลุดพ้น) จึงเป็นสัญลักษณ์ที่แสดงให้เห็นว่า พระองค์เป็นศิษย์ของตถาคตพระองค์นี้ จึงไม่แปลกใจว่า ในบรรดาพระโพธิสัตว์ มีพระโพธิสัตว์กวนอิมนี่แหละ ที่มีบัลลังก์บัวรองนั่งเหมือนพระอาจารย์ และยังได้รับประทานแจกันวิเศษหยกขาวปักกิ่งหลิว เป็นสิ่งคู่บารมีธรรมประจำพระองค์ 
พระองค์สถิตอยู่ ณ ป่าไผ่ม่วง บนเกาะโปตละโลกา (ผู่ถวอซาน 普陀山) ทะเลใต้
มนต์ประจำประองค์ คือ โอม มณี ปา เม ฮง แปลความคร่าว ๆ ว่า ดวงมณีผุดขึ้นกลางดอกบัว

唵 （om） 嘛 （ma） 呢 （ni） 叭 （be） 咪 （me） 吽 （hum）
พระสูตรประจำพระองค์ คือ พระมหากรุณาธารณีสูตร (ต้าเปยโจ้ว 大悲咒)
วันประสูตร (ตามตำนานที่กล่าวว่าพระองค์คือพระธิดาเมี่ยวซ่าน 妙善公主) ตรงกับวันที่ 19 เดือน 2 ตามปฏิทินจันทรคติ
วันสำเร็จธรรม (เข้าสู่อนุตรสัมมาสัมโพธิญาณ) ในวันที่ 19 เดือน 6 และ
วันออกผนวช ตรงกับวันที่ 19 เดือน 9 ตามปฏิทินจันทรคติ 
หากดูจากวันที่ จะเห็นว่าพระองค์สำเร็จมรรคผลก่อนที่จะออกบวชเสียอีก
พระอวโลกเตศวรโพธิสัตว์ ความจริงแล้วการเรียกที่ถูกต้อง ต้องเรียกว่า พระโพธิสัตว์ ไม่ใช่ เจ้าแม่ ครับ เพราะระดับธรรมธาตุของพระองค์คือ พระโพธิสัตว์ เป็นลำดับที่ 9 ใน ทศธรรมธาตุ (ทศธรรมธาตุ คือ สภาวะธรรม 10 ลำดับ ตามคติของมหายาน ประกอบด้วย 1. สัตว์นรก 2. เปรต 3. เดรัจฉาน 4. มนุษย์ 5. อสูร 6. เทพเทวา 7. พระสาวก 8. พระปัจเจกพุทธเจ้า 9. พระโพธิสัตว์ และ 10. พระพุทธ) เป็นรองแค่ พระพุทธ หากเรียกพระองค์ว่า เจ้าแม่ นั่นแสดงว่า พระองค์เป็นแค่ระดับเทพเทวาในระดับที่ 6 เท่านั้น ตอนนี้เมื่อรู้แล้วก็ทำความเข้าใจและเรียกพระองค์ให้ถูกต้องเหมาะสมกันดีกว่าครับ
พระโพธิสัตว์กวนอิมเป็นพระโพธิสัตว์แห่งความเมตตาการุณย์ ชอบช่วยเหลือผู้ตกทุกข์ได้ยาก เพราะเป็นหนึ่งในมหาปณิธานที่โดดเด่นที่สุดของพระองค์จากทั้งหมด 12 ประการ ที่ว่า

“หากสรรพสัตว์ยังไม่หมดเสียงทุกข์ ยังมีเสียงทุกขเวทนาอยู่ พระองค์จะยังไม่ขอเข้าสู่พุทธภูมิ”

นับว่าเป็นมหาปณิธานที่ยิ่งใหญ่มาก จึงเห็นได้ว่า ทุกวันนี้ยังมีผู้คนที่กราบไหว้ท่าน ขอให้ท่านช่วยเหลือ และก็มักสำเร็จดังใจหวังกันทั้งสิ้น ไม่ว่าจะขอให้พระองค์ช่วยเรื่องเรียน เรื่องการงาน แม้แต่เรื่องขอบุตรก็ยังมี จนถึงกับเกิดตำนานที่ว่า พระโพธิสัตว์กวนอิมประทานบุตร และยังกลายเป็นหนึ่งในภาพมงคลของชาวจีนอีกด้วย 
เล่ามาเสียยาวคงต้องพอแค่นี้ก่อน อย่าเพิ่งเบื่อกันนะครับ เรื่องจีน ๆ มีอะไรที่น่าสนใจอยู่อีกมาก และหากอยากรู้เรื่องตำนาน พระโพธิสัตว์กวนอิมประทานบุตร แล้วละก็ ก็ติดตามอ่านกันได้ใน ร้อยเรียงเรื่องเล่าภาพมงคลจีน โดย สุภาณี ปิยพสุนทรา ที่ร้านหนังสือชั้นนำและสำนักพิมพ์สุขภาพใจครับ

วันนี้ผมขอลาไปก่อน แล้วพบกันใหม่ครับ...

 

หนังสือที่เกี่ยวข้อง

ร้อยเรียงเรื่องเล่าภาพมงคลจีน  ประพันธ์โดย สุภาณี ปิยพสุนทรา ราคา 200.00 บาท