หลักฐานทางโบราณคดีมีนิทานเล่าขานสอดคล้องให้จดจำสืบต่อกันมา บรรดาผู้ที่นับถือพญาแถนไม่ใช่มีแค่ลาวและไทย แต่ฝังแน่นอยู่ในความเชื่อของชนชาติเชื้อสายเดียวกันในหลายประเทศ เช่น จีน พม่า เวียดนาม เป็นต้น ถึงแม้โลกจะเปลี่ยนไป ความเชื่อก็คงอยู่ ไม่ได้หายไปสิ้นเชิง หินดาวหลักฐานทางโบราณคดีชิ้นสำคัญ ที่เผ่าพันธุ์บรรพบุรุษชนชาติลาว - ไท ได้สร้างขึ้นมายาวนานเมื่อประมาณ 6,000 - 1,200 ปีมาแล้ว เพื่อบอกเล่าถึง คนลาว คือคนดาวที่มาจากดาวใหญ่ ( ดวงอาทิตย์ ) ที่บรรพบุรุษสมัยโบราณต่างบูชาพญาแถนผู้เป็นใหญ่บนฟ้า เชื่อว่าบัญชาให้นาคพ่นน้ำมายังโลกมนุษย์ เพื่อความสะดวกแก่มนุษย์ตลอดฤดูกาลเพาะปลูก ด้วยความเชื่อสืบเนื่องกันมาว่าพญาแถนศักดิ์สิทธิ์มากจึงเกิดเป็นเรื่องเล่านิทานปรัมปรามากมาย เช่น เมืองแถน เมืองคน ตำนานแม่น้ำโขง แม่น้ำน่าน ท้าวผาแดงนางไอ่ ตำนานบุญบั้งไฟ พญาคันคากรบพญาแถน สารบัญ -ภาคหนึ่ง : เมืองแถนในจินตนาการของคนลาวโบราณ พญาแถนเป็นใคร? สำคัญอย่างไร? การศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับนิทานพญาแถน สรุปและบางหลักฐานเกี่ยวกับความเจริญรุ่งเรืองของชนชาติลาวสมัยโบราณ -ภาคสอง : บทเพิ่มเติมของผู้แปล พญาคันคาก หรือ คางคกยกรบ ตำนานบุญบั้งไฟ ผาแดงนางไอ่ ตำนานเมืองหนองหานล่ม -เอกสารประกอบการศึกษาค้นคว้า , อ้างอิง